آش دوغ، رشتهپلو با برگه زردآلو، نان سنگک، شیربرنج، ترحلوا و دوغ با شوید و گلمحمدی گزینههای مورد نظرش برای سفره افطاری شب اولماه رمضان بود. ننه سکینه در تمام طول سالهای زندگی 70سالهاش، روشهای درست کردن انواع غذاهای محلی مخصوصماه رمضان را از بر شده بود، همیشه برای مهمانیها پیشقدم میشد و تا شب دهم اینماه مبارک از روزهداران فامیل پذیرایی میکرد.
این رسم خیلی از خانوادهها و مردم آذربایجان غربی است که بیشتر از یکی دو هفته مانده به فرارسیدنماه مهمانی خدا برای برگزاری مراسم افطاری خود را آماده کنند.این استان بهعنوان یکی از مهمترین مناطق کشت محصولات کشاورزی و دامپروری، از تنوع غذایی بسیار زیادی نیز برخوردار است.
مردم این استان غذاهای رسمی ایرانی مثل چلوکباب، چلوخورش قرمه سبزی، چلوخورش قیمه، باقالی پلو و بسیاری دیگر از این نوع غذاها را در کنار غذاهای محلی و مخصوص آذربایجانغربی در سفرههای افطاری خود میچینند و به نوعی با طبخ آنها هنر کدبانوگری خود را به مهمانان عرضه میکنند.
انواع آش
آش دوغ یکی از مهمترین پیشغذاهای مهم و مرسوم ماه رمضان است و با دوغ محلی، بلغوری که بهصورت خانگی درست میشود، آرد، انواع سبزی تازه شامل شوید، ریحون، گشنیز، جعفری و اسفناج که بیشترین سهم را در بین دیگر سبزیها دارد، برنج و فلفل تند طبخ میشود.
از دیگر آشهای معروف میتوان به اماج، بلغور و رشته اشاره کرد که در طول 30روزماه رمضان برای تنوع بخشیدن به سفره افطاری توسط بانوان آذری پخته میشود.
کوفته مرغ
کوفته مرغ که از گوشت فیله مرغ، لپه، ادویه، تخممرغ، سبزی مرزه و تره، گردو، پیاز داغ و آرد تهیه میشود یکی از غذاهای سنگین اما دلچسب مردم این دیار است و بیشتر با ترشی( به اعتقاد مردم محلی برنده صفرا است و فواید زیادی میتواند داشته باشد) مثل لیته، مخلوط و هفتهبیجار سرو میشود.
خورش کنگر
خورش کنگر هم طرفداران خاص خود را دارد که برای درست کردن آن، کنگر کوهی را تمیز کرده، آن را تفت میدهند و به آن آبلیمو، ربگوجهفرنگی، گوشت و ادویه اضافه میکنند و با هم میپزند و در سفرههای افطاری بسیاری از خانوادهها قابل مشاهده است.
خورش آقماش
خورش آقماش هم یکی از خورشهای رسمی و مجلسی مردم این استان به شمار میآید که بیشتر مواقع در مراسم نذری ماه رمضان پخته میشود. برای تهیه این خورش ماش را با گوشت، زعفران، ربگوجهفرنگی و ادویه میپزند و به آن سیب زمینی سرخ کرده اضافه میکنند.
گزلمه
گزلمه غذایی ساده اما مورد دلخواه مردم این منطقه است بهویژه هنگامی که ماه رمضان مصادف با تابستان میشود، چراکه مانع از گرمازدگی روزهداران شده و بهدلیل استفاده از روغن حیوانی با خوردن آن هنگام سحرمیتوان ساعتها احساس گرسنگی را از خود دور کرد. ماست چکیده، نعنایخشک، تخممرغ، روغنحیوانی و سیر مواد لازم برای تهیه این خوراک هستند.
آبگوشتهای محلی
آبگوشتهای محلی غذای درخواستی بسیاری از مردم برای سفره افطاری محسوب میشود که خوردن آنها برای ساکنان این دیار بدون نان سنگک، سبزیهای معطر و ترشی لذتی کافی را ندارد.گوشت گوسفندی به اصطلاح محلی گیله شده (بسیاری از خانوادهها گوسفندی را سر بریده و گوشت آن را در چربی گوشت و پیاز سرخ کرده و در کوزههای سفالی نگه میدارند که به آن گیله میگویند.)، لوبیا سبز، تخممرغ، گوجهفرنگی خشک شده، پیاز، نخود، سیبزمینی کبابی، فلفل و آب گوشت مواد مورد نیاز برای طبخ این نوع غذا است که پخت آن در دیزی طمع و لذتی افزونتر برای تناولکننده آبگوشت به ارمغان میآورد.
دلمه
انواع دلمهها جزء جداییناپذیر سفرههای افطاری مردم آذربایجانغربی محسوب میشود که دلمه برگمو و کلم از مهمترین انواع آن است. کلم سفیدها را از قبل تمیز کرده و میجوشانند. لپه، برنج، سبزی، آب سماق و گوشت چرخ کرده به همراه پیاز داغ و زرشک داغ مواد میانی و تزیینی این نوع غذا محسوب میشود. ته دلمهها را با سیب زمینی ریز بهعنوان ته دیگ میچینند تا لذت وصف ناپذیرتری از خوردن آن را تجربه کنند.
خورش گوجهفرنگی
خورش گوجهفرنگی با رنده کردن گوجهفرنگی و سرخ کردن آن در پیاز از دیگر غذاهای محلی مردم این استان است که با اضافه کردن گوشت، برگ درخت بو و نعنا و جعفری باعث میشود هیچکس از خوردن آن سیر نشود. گاتخ شورباسی (آبگوشت ماست)، قورت شورباسی (آبگوشت کشک)، یارما شورباسی (آش وشوربای بلغور)، بورانی لوبیا با لوبیا سبز و سیبزمینی، یتیمچه با بادمجان، کدو، سیبزمینی، پیاز و گوجهفرنگی و چهمجه که با برنج گوشت غاز و یک گیاه صحرایی به نام اولیک تهیه میشود از دیگر غذاهای بسیار لذیذ برایماه رمضان است.
مربای سفره افطار
بهدلیل وفور میوههای مختلف در آذربایجانغربی پخت انواع مربا مانند مربای سیب، به، آلبالو، گیلاس، زردآلو، توت فرنگی، انجیر، توت، هویج و هلو در این استان رایج است اما مرباهای کدو تنبل، سیب گلاب، گلمحمدی، زردآلو با شیره انگور و بادمجان دوستداران خاص خودش را بهویژه درماه مبارک رمضان دارد که خیساندن ماده اصلی مربا در آهک برای چند روز و درست کردن شیره مورد نیاز پخته میشود و با شیربرنج و فرنی سرو میشود. از نوشیدنیهای رایج مردم در اینماه مبارک میتوان به شربتهای آلبالو، گیلاس، توتفرنگی، گلاب (گل محمدی)، بادرنجبو، بیدمشک و شاسترم اشاره کرد که توسط بانوان آذری در فصل بهارآماده میشود.